وظیفه جعبه دنده یا گیربکس چیست؟
جعبه گیربکس یکی از بخش‌های مهم خودرو است که وظایف مهمی نیز بر عهده دارد. هر چند مهم‌ترین وظیفه این قطعه تغییر دور موتور و گشتاور خودرو است و این دو نیز به صورت پیوسته به هم مرتبط هستند. جعبه دنده یا گیربکس قادر است گشتاوری مناسب با توجه به شرایط آب و هوایی و جاده ارائه دهد تا ماشین با اطمینان حرکت کرده و به مسیر خود ادامه دهد. برای نمونه وقتی ماشین شروع به حرکت می‌کند و یا زمانی که در حال پیمودن شیب خاصی است گیربکس با کاهش دور باعث افزایش قدرت گشتاور چرخ شده و یا در سرعت بالا باعث کاهش گشتاور شده و به این ترتیب ماشین بدون هیچ مشکلی در مسیرهای مختلف به حرکت ادامه خواهد داد. علاوه بر موارد ذکر شده جعبه دنده وطایف دیگری نیز بر عهده دارد که در ادامه مطلب بیش‌تر در این باره صحبت خواهیم کرد.
جلوگیری از ایجاد سرعت ناخواسته
جعبه دنده در سراشیبی‌های تند از سرعت گرفتن خودرو جلوگیری کرده و با افزایش اینرسی نقش ترمز را ایفا کرده و به این ترتیب از بروز حوادث ناگواری مانند تصادفات جلوگیری خواهد کرد.
حرکت خودرو به جلو و یا عقب
حرکت به عقب برای خودروها بسیار مهم است و این مسئله به ویژه در مواردی مثل پارک دوبل به وضوح مشهود است. بر مبنای قوانین بین المللی تمامی وسیله‌های نقلیه با بیش از 400 کیلوگرم وزن باید به وسیله جعبه دنده، دنده عقب بگیرند.
درجا کار کردن موتور
از جمله دیگر وظایف مهم گیربکس درجا کردن موتور است یعنی وقتی که می‌خواهیم خودرو حرکتی نداشته باشد و موتور روشن باشد. در این حالت گیربکس باعث قطع مدار قدرت از خطوط انتقال خواهد شد و به این ترتیب موتور بدون حرکت روشن خواهد ماند.
اجزای ساختار گیربکس
گیربکس از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در کنار هم وظایف مهم جعبه دنده را انجام می‌دهند. مهم‌ترین بخش هر گیربکس چرخ‌دنده‌ها هستند که بسته به انواع گیربکس در اشکال مختلف و از جنس‌های متفاوت ساخته می‌شوند. بسته به درجه فعالیت این چرخ‌دنده‌ها قدرت و گشتاور موتور مشخص خواهد شد و هر چرخ‌دنده نماد یکی از دنده‌های روی دسته دنده موجود در داخل کابین ماشین است. پوسته گیربکس دیگر بخش جعبه دنده است که از جنس چدن ریخته‌گری ساخته شده و محل قرار گرفتن چرخ‌دنده، یاتاقان و محورها است. محور محرک گیربکس که شافت کلاچ نیز خوانده می‌شود در بخش ورودی پوسته به یک چرخ‌دنده متصل است و به وسیله کلاچ با موتور ارتباط می‌یابد. بخش دیگر، شافت واسط یا محور زیر است که عامل انتقال گشتاور از محور ثابت به محور متحرک است. این بخش سرعت تولیدی توسط موتور را بدون هیچ تغییری به شافت خروجی انتقال می‌دهد. دیگر اجزای گیربکس شامل بیرینگ گیربکس، دسته دنده، میل ماهک، ماهک، کشویی دنده، دنده برنجی و کاسه نمد است که هر کدام وظیفه خاص خود را برعهده دارد.
انواع گیربکس
به طور معمول سه نوع گیربکس در دنیای امروزی وجود دارد که عبارتند از:
گیربکس دستی
در این نوع گیربکس لازم است درگیری کلاچ با موتور را داشته باشیم که این کار با فشردن پدال به وسیله راننده انجام می‌شود. همچنین تعویض دنده توسط راننده و با دسته دنده صورت می‌گیرد. هر چند فشردن مداوم پدال کلاچ و جابه‌جا کردن دنده به ویژه در ترافیک ممکن است مقداری سخت باشد با این حال عده بسیاری انواع گیربکس دستی را به خودکار ترجیح می‌دهند چون کنترل ماشین کاملاً در دست راننده است. این نوع گیربکس‌ها خود به دو نوع ترتیبی و غیرترتیبی تقسیم می‌شوند.
گیربکس اتوماتیک
استفاده از این نوع گیربکس نیاز به مهارت بالایی ندارد و کافی است دنده را در حالت رانندگی قرار دهید و پدال گاز را فشار دهید تا ماشین شروع به حرکت کند. در این نوع گیربکس‌ها پدال کلاچ حذف شده است و در انواع سیاره‌ای و AMT ، پیوسته متغیر یا CVT و DCT یا دوکلاچه در بازار وجود دارد.
گیربکس نیمه خودکار
در این نوع گیربکس‌ها که منوتیک نیز خوانده می‌شود تعویض دنده به صورت خودکار انجام می‌شود اما راننده امکان کم و زیاد کردن دنده‌ها را دارد.
خرید جعبه دنده خودرو از دکتر ماشینت
با توجه به اهمیت جعبه دنده خودرو در عملکرد درست ماشین و فراهم کردن گشتاور و دور مناسب موتور در مسیرهای مختلف و جلوگیری از خسارات مالی و جانی احتمالی می‌بایست به طرز تهیه این قطعه نیز اهمیت داد و زمان و هزینه را در جایی صرف نمود که بالاترین کارایی را داشته باشد. امروزه با وجود قطعات یدکی تقلبی موجود در بازار و با توجه به این که تشخیص قطعه اصل از تقلبی کار چندان راحتی نیست و گاهی حتی با توجه به بسته‌بندی و هولوگرام و برند خاص هر شرکت نیز امکان تشخیص قطعه اصل از تقلبی وجود ندارد، تنها یک روش مطمئن برای خرید قطعات یدکی اصل و با کیفیت وجود دارد و آن هم خرید قطعه از برندهای معتبر و فروشگاه‌های مطمئن است. سایت دکتر ماشینت یکی از معتبرترین سایت‌های موجود در زمینه لوازم خودرو است و شما مخاطبان عزیز می‌توانید با مراجعه به این سایت از اصل بودن قطعات و گارانتی هر قطعه اطمینان حاصل نموده و با خیالی آسوده خرید کنید. امیدواریم بتوانیم در جهت رضایت شما مشتریان گرامی قدمی برداریم و مایه آرامش و آسودگی خیال در سفرهایتان باشیم.
